Uzay araştırmalarında bir ilk: Güneş benzeri genç yıldızın çevresinde su bulundu
James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanan bilim insanları Güneş benzeri genç bir yıldızın çevresinde su buzu tespit etti.
Bilim insanları, Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinde suyun dış bölgelerde bolca bulunduğunu ve kuyruklu yıldızlar ile asteroitlerin yaklaşık 4 milyar yıl önce Dünya’ya su taşıdığını uzun süredir öne sürüyordu. Bu hipotez, yeni oluşmakta olan yıldız sistemlerinin doğrudan incelenmesine olanak tanıyan teknolojik gelişmelerle daha da güçleniyor.
Bu alandaki en somut delillerden biri, gelmiş geçmiş en güçlü uzay teleskobu olarak bilinen NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu’nun gözlemleriyle elde edildi. Johns Hopkins Üniversitesi liderliğindeki araştırma ekibi, ilk kez, Güneş benzeri genç bir yıldızın çevresinde su buzu tespit etti.
Dünya’dan 155 ışık yılı uzaklıktaki HD 181327 adlı bu genç yıldız, sadece 23 milyon yaşında. Karşılaştırmak gerekirse Güneş Sistemi’nin yaşı 4,6 milyar yıldan fazla.
ETRAFINDAKİ DİSKTE KEŞFEDİLDİ
Henüz gezegenlerini bile oluşturmamış olan bu genç yıldızın çevresinde, toz ve gazdan oluşan bir “gezegen öncesi” disk bulunuyor. Bilim insanları, James Webb’in kızılötesi spektrografı ile gerçekleştirdikleri gözlemlerde burada suyun kimyasal izlerine rastladı. Elde edilen verilere göre, buzun büyük kısmı sistemin dış halkasında bulunuyor ve bu halkanın kütlesinin yüzde 20’sinden fazlasını oluşturuyor.
Bilimsel dergi Nature’da yayınlanan çalışmanın başyazarı Chen Xie, NASA tarafından yayımlanan basın açıklamasında şöyle konuştu:
“Webb, yalnızca su buzu değil, kristalize su buzu tespit etti. Bu buz türü, Satürn’ün halkalarında ve Kuiper Kuşağı’ndaki cisimlerde de bulunuyor. Bu tür buzlar, gezegen oluşumunu kolaylaştırıyor. Ayrıca, zamanla karasal gezegenlere su taşıyabilecek materyallerin bir parçası olabilir.”
İÇ KISIMLARDA BULUNAMADI
Gözlemler, yıldıza yaklaştıkça buz miktarının azaldığını gösteriyor. Diskin iç kısımlarında neredeyse hiç buz izine rastlanmazken, orta kısımlarda buz oranı sadece yüzde 8 civarında. Bu durumun, yıldızdan gelen morötesi ışınların buzu buharlaştırmasından kaynaklandığı düşünülüyor. Ancak bazı buzların kayalık cisimlerin ve gezegenimsi yapıların içinde saklı olması da ihtimaller arasında.
Araştırmacılar, James Webb ve yakında fırlatılacak yeni nesil teleskoplarla benzer sistemlerde su buzu arayışına devam etmeyi planlıyor. Bu çalışmalar, gezegen oluşum süreçlerini daha iyi anlamamıza ve Güneş Sistemi’nin nasıl oluştuğuna dair yeni bilgiler edinmemize katkı sağlayacak.
